อยากมีลูกแต่ไม่ได้จดทะเบียนสมรส ทำ IUI หรือ IVF ได้ไหม? สรุปข้อกฎหมายฉบับเข้าใจง่าย (อัปเดตล่าสุด)

ในยุคปัจจุบัน คู่รักจำนวนมากเลือกใช้ชีวิตแบบ De Facto Relationship หรือการอยู่ก่อนแต่ง แต่เมื่อถึงเวลาสร้างครอบครัวและพบปัญหาภาวะมีบุตรยาก คำถามยอดฮิตที่ ศูนย์ผู้มีบุตรยากอัครบุตร ได้รับเสมอคือ “ถ้าไม่ได้จดทะเบียนสมรส จะสามารถทำเด็กหลอดแก้ว (IVF/ICSI) หรือฉีดเชื้อ (IUI) ได้หรือไม่?”  บทความนี้จะไขข้อข้องใจทางกฎหมายอย่างชัดเจนและถูกต้องที่สุด

สรุปสั้นๆ: ไม่จดทะเบียนสมรส ทำเด็กหลอดแก้วได้แค่ไหน?

คำตอบคือ: “ต้องจดทะเบียนสมรสเท่านั้น” จึงจะสามารถเริ่มกระบวนการรักษาหลักได้ครับ

• ทำไม่ได้: ฉีดเชื้อ (IUI), เก็บไข่เพื่อผสมตัวอ่อน, ย้ายตัวอ่อน (ทำ IVF/ICSI)
• ทำได้: ปรึกษาแพทย์, ตรวจสุขภาพ, ตรวจน้ำเชื้อ, อัลตราซาวด์, และ ฝากไข่ (Egg Freezing)

กฎหมายไทยว่าด้วยการทำเด็กหลอดแก้ว (IVF) และ IUI

ตาม พ.ร.บ. คุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558 ได้ระบุข้อบังคับไว้ชัดเจนเพื่อความถูกต้องทางกฎหมาย ดังนี้:

“การให้บริการเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ จะต้องกระทำต่อสามีและภริยาที่ชอบด้วยกฎหมาย”

ความหมายในทางปฏิบัติ:

1. ระยะปรึกษา (Consultation): ไม่ต้องใช้ทะเบียนสมรส คู่รักสามารถเข้ามาที่อัครบุตร เพื่อปรึกษาแพทย์ ตรวจหาสาเหตุมีบุตรยาก หรือตรวจสุขภาพเบื้องต้นได้ทันที
2. ระยะรักษา (Treatment): หากแพทย์วินิจฉัยแล้วว่าต้องทำ IUI หรือ IVF/ICSI กฎหมายบังคับให้ “ต้องจดทะเบียนสมรส” ก่อนเริ่มกระบวนการฉีดเชื้อเข้าสู่โพรงมดลูก หรือกระบวนการเก็บไข่เพื่อปฏิสนธิครับ

กรณีพิเศษ: “โสด” หรือ “ยังไม่จดทะเบียน” ฝากไข่ (Egg Freezing) ได้ไหม?

สำหรับสาวโสด หรือคู่รักที่ยังไม่พร้อมจดทะเบียนสมรสในตอนนี้ แต่อยากวางแผนมีบุตรในอนาคต

• ทำได้ทันที: คุณผู้หญิงสามารถเข้ามาปรึกษาเพื่อ “ฝากไข่” (Social Egg Freezing) ได้โดย ไม่ต้องใช้ทะเบียนสมรส
• เงื่อนไข: เมื่อถึงวันที่ต้องการนำไข่ที่แช่แข็งมาละลายเพื่อผสมกับอสุจิ (ทำตัวอ่อน) ในเวลานั้น จำเป็นต้องจดทะเบียนสมรส ให้เรียบร้อยก่อนครับ

ทำไมกฎหมายถึงบังคับให้จดทะเบียนสมรส?

กฎหมายฉบับนี้ไม่ได้มีเจตนาจำกัดสิทธิ แต่มีไว้เพื่อคุ้มครอง “เด็กที่จะเกิดมา” เป็นหลักครับ:

1. คุ้มครองสิทธิเด็ก: ให้เด็กเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมาย มีสิทธิในนามสกุล มรดก และการเลี้ยงดูจากบิดามารดาอย่างสมบูรณ์
2. ป้องกันปัญหาการอุ้มบุญผิดกฎหมาย: และป้องกันการค้ามนุษย์
3. ความชัดเจนทางสถานะ: ระบุความเป็นพ่อและแม่ที่แท้จริงได้ตั้งแต่วันแรกที่เริ่มรักษา

ทางออกและขั้นตอนสำหรับคู่รักที่ยังไม่จดทะเบียน

หากคุณวางแผนจะมีลูกแต่ยังไม่ได้จดทะเบียนสมรส ทางศูนย์ผู้มีบุตรยากอัครบุตร แนะนำ Step-by-Step ดังนี้:

1. ตรวจเช็คสุขภาพก่อน: จูงมือกันเข้ามาตรวจหาสาเหตุมีบุตรยากได้เลย (ยังไม่ต้องจดทะเบียน) เพื่อประเมินร่างกาย
2. วางแผนการรักษา: แพทย์จะแจ้งว่าเคสของคุณต้องทำ IUI หรือ IVF
3. ดำเนินการจดทะเบียน: เมื่อได้แผนการรักษาที่แน่นอนแล้ว ค่อยไปจดทะเบียนสมรส และนำหลักฐานมายื่นในวันที่เริ่มเข้าสู่กระบวนการรักษาจริง (เช่น วันเริ่มฉีดยากระตุ้นไข่ หรือวันนัดทำหัตถการ)

เอกสารที่ต้องเตรียมในวันเริ่มรักษา (Checklist)

เมื่อตัดสินใจเริ่มกระบวนการรักษาที่อัครบุตร ต้องเตรียมเอกสารสำคัญดังนี้:

[ ] บัตรประชาชน (ตัวจริง) ของทั้งสามีและภรรยา

[ ] ทะเบียนสมรส (ฉบับจริง หรือ สำเนาที่ได้รับการรับรอง)

บทสรุป

การจดทะเบียนสมรสเป็น “ไฟลท์บังคับ” ตามกฎหมายไทยสำหรับการทำ IUI และ IVF เพื่อประโยชน์สูงสุดของลูกน้อยในอนาคต หากคุณยังมีข้อสงสัยหรือกังวลใจ สามารถเข้ามาปรึกษาทีมแพทย์ที่ อัครบุตร ก่อนได้ เราพร้อมช่วยวางแผนทั้งเรื่องการรักษาและการเตรียมเอกสาร เพื่อให้เส้นทางการสร้างครอบครัวของคุณราบรื่นที่สุดครับ

นัดหมายปรึกษาแพทย์กับอัครบุตร
📞 Tel : 02-409-5191 หรือ 097-008-2949
(ติดต่อได้ตั้งแต่เวลา 08.00-20.00 น.)

📩 Inbox จองคิว/สอบถาม: คลิก >> m.me/AkarabuT
📲 Line : @Akarabut

FAQ คำถามที่พบบ่อย

Q: ไม่จดทะเบียนสมรส ทำ IUI ได้ไหม?
A: ไม่ได้ครับ กฎหมายไทยกำหนดให้ต้องจดทะเบียนสมรสก่อนเริ่มกระบวนการฉีดเชื้อเข้าสู่โพรงมดลูก (IUI) แต่สามารถเข้ามาตรวจสุขภาพและปรึกษาแพทย์ก่อนได้

Q: ฝากไข่ ต้องจดทะเบียนสมรสไหม?
A: การฝากไข่ (Egg Freezing) ไม่จำเป็นต้องจดทะเบียนสมรส สามารถทำได้เลยสำหรับสาวโสด แต่จะต้องจดทะเบียนสมรสเมื่อต้องการนำไข่มาผสมเป็นตัวอ่อนในอนาคต

Q: จดทะเบียนสมรสหลังจากเริ่มปรึกษาหมอแล้วได้ไหม?
A: ได้ครับ แนะนำให้เข้ามาตรวจหาสาเหตุและวางแผนการรักษาก่อน เมื่อทราบแนวทางแล้วค่อยไปดำเนินการจดทะเบียนสมรสก่อนเริ่มทำหัตถการจริง

ศูนย์ผู้มีบุตรยากอัครบุตร โรงพยาบาลวิชัยเวช อินเตอร์เนชั่นแนล แยกไฟฉาย
พร้อมเคียงข้างคุณบนเส้นทางสู่ความเป็นพ่อแม่
โทร: 0-2409-5191 หรือ 097-008-2949
หรือต้องการได้คำตอบได้ผ่านช่องทาง Line ได้เลย
หรือสามารถตรวจเช็คตารางแพทย์ออกตรวจ
เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษาได้เลยค่ะ